Cách phân loại cà gai leo và công dụng của nó

Phân loại theo màu sắc

Cà gai leo loại hoa trắng dây nhỏ thường được dùng để chế biến thành dược liệu.

Cà gai leo loại hoa tím dây lớn thì được sử dụng để làm hàng rào.

Phân loại theo vùng miền

Cà gai leo miền Trung thường cằn cỗi, có màu nâu đất và rất cứng cáp.

Cà gai leo miền Bắc và miền Nam thường có màu xanh, tươi tốt và rất dễ trồng, chăm sóc.

Ngoài ra, dựa vào đặc điểm thì ta biết đến cà gai leo khô và cà gai leo tươi.

Cà gai leo khô: Thường dùng trong các bài thuốc Đông y, cà gai leo đã được sơ chế phơi hoặc sấy khô làm thành thuốc. Dễ bảo quản, dễ sử dụng mà vẫn giữ được dược tính.

Cà gai leo tươi: Dược liệu được thu hái từ những cây cà gai leo tươi, còn nhiều nước. Phải sử dụng ngay và không để được lâu.

3 Công dụng của cà gai leo đến sức khỏe

Theo Giáo sư, Tiến sĩ, Thầy thuốc nhân dân Nguyễn Văn Mùi – Nguyên phó giám đốc bệnh viện quân y 103 cho biết cà gai leo có những công dụng sau:

Điều trị viêm gan B

Trong cà gai leo có chứa chất glycoalcaloid sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch, điều trị viêm gan virus, đặc biệt là viêm gan B. Đồng thời, cà gai leo còn hạn chế được các triệu chứng như chán ăn, vàng da, giảm mức độ xơ gan, hạn chế những biểu hiện của tổn thương gan trên tiêu bản vi thể.

Năm 1999, bác sĩ Trịnh Thị Xuân Hòa làm việc tại Bệnh viện Quân y 103, đã thử nghiệm lâm sàng sản phẩm chứa cà gai leo lên bệnh nhân trong vòng 2 tháng, kết quả cho thấy bệnh nhân sau khi sử dụng sản phẩm chứa cà gai leo đã cải thiện đáng kể các triệu chứng như: Chán ăn, mệt mỏi, vàng da và men gan trở về bình thường.

Đặc biệt sau 3 tháng sử dụng, nồng độ vi rút trong máu giảm rõ rệt ở hầu hết các bệnh nhân, thậm chí đã ghi nhận trường hợp âm tính virus.

Ức chế tế bào ung thư

Dịch tiết có trong cà gai leo và glycoalcaloid có khả năng hạn chế viêm gan, những tổn thương gan. Ngoài ra, nó còn có tác dụng trong việc ức chế các tế bào ung thư và có khả năng hạn chế được sự phát triển của một số virus ung thư.

Theo nghiên cứu của TS. Nguyễn Thị Bích Thu về Cà gai leo đã công bố cho biết dịch chiết toàn phần từ cây cà gai leo và dược chất glycoalcaloid có tác dụng chống oxy hóa tương ứng là 47,5% và 38,1% giúp ức chế được một số dòng tế bào ung thư do virut như tế bào ung thư gan (Hep 3B, PLC/PRF), ung thư cổ tử cung…. giúp chống viêm làm giảm tổn thương do oxy hóa gây ra ở gan, bảo vệ gan.

Chữa trị phong thấp, đau nhức răng

Phần rễ cà gai leo chứa nhiều glyco ancaloit, solanin A, tinh bột có khả năng điều trị phong thấp, đau răng hay chân máu chân răng. Đồng thời cà gai leo có thể giúp chữa được bệnh vàng da, chướng bụng,…

Làm chậm sự tiến triển của xơ gan

Năm 1987-2000, hai công trình nghiên cứu khoa học của Viện dược liệu Trung ương là “Nghiên cứu tác dụng ức chế quá trình xơ của Cà gai leo trên mô hình gây xơ gan thực nghiệm” và “Nghiên cứu tác dụng trên collagenase của cà gai leo”, đã công bố Cà gai leo là dược liệu tác dụng ngăn chặn xơ gan rõ rệt. Đặc biệt là dược chất glycoalcaloid trong cà gai leo có tác dụng làm chậm sự tiến triển của xơ và giảm mức độ xơ giai đoạn sớm.

Chữa bệnh gan trong giải độc gan, hạ men gan

Trong một luận án tiến sĩ y học của Nguyễn Phúc Thái do PGS.PTS. Nguyễn Khắc Hải và GS.TS Nguyễn Phúc Hưng vào năm 1998 cho thấy: “Dịch chiết từ cây Cà gai leo có tác dụng đáng kể trong việc bảo vệ gan dưới tác dụng độc của TNT, thể hiện rõ thông qua việc hạn chế hủy hoại tế bào gan; hạn chế việc tăng trọng lượng gan do nhiễm độc TNT và giảm bớt các biểu hiện tổn thương gan trên tiêu bản vi thể”.

Do đó, các hoạt chất trong dịch chiết cà gai leo có tác dụng giúp hạn chế hủy hoại tế bào gan và hạ men gan nhanh, bảo vệ gan rất tốt.

4 Cách dùng trà cà gai leo

Có thể dùng thân, lá tươi hoặc sấy/phơi khô uống (nhưng đảm bảo không bị hư, mốc, lẫn tạp chất, và đùng đúng liều lượng)

Dùng các sản phẩm đã qua chế biến sạch và đúng tiêu chuẩn khoa học (có giấy tờ chứng minh cụ thể, uy tín) như: trà túi lọc, trà hòa tan, cao, viên hoàn cà gai leo …

5 Những lưu ý khi sử dụng cà gai leo

Khi sử dụng cà gai leo thì cần tham vấn ý kiến bác sĩ và nên lưu ý một số vấn đề sau:

Với cà gai leo thì bạn nên dùng đúng liều lượng, không nên lạm dụng cà gai leo vì nó có thể gây ra những tác dụng phụ.

Nếu có sử dụng thêm thuốc tây thì cách ít nhất 2 tiếng bạn mới dùng cà gai leo .

Đối với những đối tượng đang điều trị viêm gan B thì khi không nên ngâm cà gai leo chung với rượu vì sẽ gây ảnh hưởng đến sức đề kháng.